“３密” (ซันมิสึ)
เมื่อได้ข่าวว่าคำศัพท์นี้ได้รับคัดเลือกให้เป็นคำศัพท์ใหม่ยอดฮิตประจำปีค.ศ.2020 ฉันไม่ได้รู้สึกแปลกใจเลยสักนิด เพราะว่าหลังจากที่มีการแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนาในช่วงเวลาที่ผ่านมา ไม่มีวันใดที่ฉันไม่ได้ยินคำว่า “３密” (ซันมิสึ) ทางทีวี เมื่อออกจากบ้านก็เห็นคำนี้ในโปสเตอร์ที่ติดไว้ตามสถานที่สาธารณะต่างๆ ฉันคิดว่าคนญี่ปุ่นหลายๆ คนเห็นด้วยกับผลที่ออกมาในปีนี้ค่ะ
ที่ญี่ปุ่นจะมีการประกาศคำศัพท์ใหม่ยอดฮิตประจำปีในวันที่ 1 ธันวาคมของทุกปี งานนี้เรียกว่า “ยูเคียน ชินโกะ รูโคโกะ ไทโช”（ユーキャン新語・流行語大賞 ）โดยมีบริษัท “จิยู โคะคุมินเชีย”（自由国民社）หรือผู้จัดพิมพ์พจนานกุรมที่รวบรวมคำศัพท์ในสังคมสมัยปัจจุบัน（現代用語の基礎知識）เป็นผู้จัดงาน
คำศัพท์ใหม่ที่ถูกเลือกในแต่ละปีย่อมเป็นคำที่เกิดขึ้นใหม่ในปีนั้นๆ และสะท้อนให้เห็นสถานการณ์ของสังคมในปีนั้นได้เป็นอย่างดี โดยบริษัทจิยู โคะคุมินเชียจะนำเสนอคำศัพท์คำใหม่จำนวน 30 คำ แล้วคณะกรรมการซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญในหลายๆ ด้าน ไม่ว่าจะเป็นด้านภาษาหรือนักเขียนด้านต่างๆ จะทำการคัดเลือกคำศัพท์ใหม่ยอดฮิตจำนวน 10 คำ จากทั้งหมด 30 คำที่ถูกเสนอมา โดยไม่มีการจัดอันดับ
และคำที่ถือว่าเป็นคำยอดฮิตที่สุดจาก 10 คำสำหรับปีนี้ แน่นอนว่ามีการเลือกคำที่เกี่ยวข้องกับช่วงวิกฤติไวรัสโคโรนาหรือ COVID-19 หลายคำและ 1 ใน 10 คำที่ว่าก็คือคำว่า “ซันมิสึ”
คำว่า “ซันมิสึ” (３密) เป็นคำเตือนเพื่อป้องกันการติดเชื้อไวรัสโคโรนา โดยรัฐบาลญี่ปุ่นเริ่มใช้กันตั้งแต่ช่วงเดือนมีนาคมที่ผ่านมา เพื่อเป็นการเตือนประชาชนว่าเราต้องหลีกเลี่ยง “ซันมิสึ” คำคำนี้รวบรวม 3 คำไว้ด้วยกัน ได้แก่ “มิตชู” (密集) คือการรวมตัวกันอย่างหนาแน่น, “มิตเพ” (密閉) คือการปิดสนิทไม่มีอากาศถ่ายเท และ “มิตเซสึ” (密接) คือการติดเมื่ออยู่ใกล้ชิด ซึ่ง 3 สถานการณ์นี้ต่างทำให้เราอยู่ในความเสี่ยงทั้งสิ้น
คนญี่ปุ่นมักจะใช้ตัวเลข 3 (ซัน) เพื่อรวบรวมข้อสำคัญไว้เป็นชุด 3 ข้อซึ่งจะช่วยให้สามารถจดจำได้ง่ายขึ้น ดังนั้นคนญี่ปุ่นจึงเริ่มคุ้นเคยกับคำว่า “ซันมิสึ” มากขึ้นเรื่อยๆ และต้องบอกว่าท่านผู้ว่าฯ กรุงโตเกียว คุณยูริโกะ โคอิเคะ (Yuriko Koike) คือผู้ที่ทำให้คนญี่ปุ่นติดหูกับคำนี้เป็นอย่างมาก ช่วงวิกฤติไวรัสโคโรนาที่ผ่านมา ไม่มีวันไหนที่จะไม่เห็นหน้าเธอ ผู้ว่าฯหญิงเเกร่งคนนี้ออกทีวี ให้สัมภาษณ์ รายงานสถานการณ์ในกรุงโตเกียวและกล่าวเตือนประชาชนบ่อยๆ โดยใช้คำนี้และมีการขึ้นเสียงสูงซึ่งเป็นเอกสักษณ์ของเธอ และแน่นอนว่าคุณโคอิเคะเป็นตัวแทนที่ได้รับรางวัลในพิธีมอบรางวัลคำศัพท์ใหม่ยอดฮิตประจำปีนี้
ที่จริงคำว่า “มิสึ” (密) มีความหมายแง่บวกมากกว่าแง่ลบ เป็นความหมายที่ดีอย่างเช่น ความสนิทสนม ความใกล้ชิดกัน คนญี่ปุ่นมักจะพูดถึงคำนี้เพื่อบ่งบอกถึงความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างกัน แต่สำหรับปีนี้ เราต้องใช้คำนี้ในแง่ลบเพื่อเป็นการเตือนตัวเองว่าให้รักษาระยะห่างกับคนอื่นไว้ ซึ่งเป็นสถานการณ์ที่เราไม่เคยเจอแบบนี้มาก่อนและไม่คาดว่าจะเกิดขึ้นเลย
แต่อย่างไรก็ตาม ภาษาเป็นเสมือนสิ่งมีชีวิตที่มีการดับสิ้นและเกิดใหม่วนเวียนไปเรื่อยๆ ไม่ว่าจะยุคสมัยใด ภาษาญี่ปุ่นเองก็มีคำศัพท์หลายๆ คำที่ถึงแม้ว่าคนญี่ปุ่นจะเคยพูดกันบ่อยๆ ในช่วงเวลาหนึ่ง แต่ตอนนี้ไม่ใช้กันแล้ว กลายเป็นเพียงคำในความทรงจำของคนญี่ปุ่นที่เติบโตมาในยุคสมัยนั้น
ฉันเชื่อว่าคำศัพท์ใหม่ในปีนี้ก็เช่นกัน “ซันมิสึ” จะกลายเป็น “คำล้าสมัย” ที่ทำให้เราได้มองย้อนกลับไปในช่วงเหตุการณ์วิกฤติไวรัสโคโรนาได้ทุกครั้งเมื่อพูดถึงคำนี้ ไม่ว่าเวลาจะผ่านไปนานเท่าไรก็ตาม
Cover Illustration : Ma-een
อ่าน “Story Teller: นักดนตรีกับเรื่องราวดีๆ ผ่านบทเพลง” คลิก
