ชวนมองโลกอีกมุมผ่านผลงานศิลปะร่วมสมัยของศิลปินชาวญี่ปุ่น “Kenji Sugiyama”

นิทรรศการเดี่ยว “IIM – Inside the Head” โดย เคนจิ สุกิยามะ (Kenji Sugiyama) ศิลปินร่วมสมัยที่สร้างสรรค์งานศิลปะสามมิติซึ่งเปิดโอกาสให้ผู้เข้าชมได้มีส่วนร่วมกับชิ้นงาน จัดขึ้นที่ La Lanta Fine Art กรุงเทพฯ จนถึงวันพุธที่ 27 กรกฎาคมนี้ ซึ่งครั้งนี้ถือเป็นนิทรรศการเดี่ยวครั้งที่ 2 ของคุณเคนจิ สุกิยามะ หลังจากที่ครั้งแรกนั้นเคยจัดขึ้นเมื่อ 7 ปีก่อน

ชวนมองโลกอีกมุมผ่านผลงานของศิลปินชาวญี่ปุ่น Kenji Sugiyama


“โลกที่คุณอาจไม่เคยสังเกตเห็น หากไม่ลองมองเข้าไป”


พอมองเข้าไปในกล่องสปาเกตตี้ที่ว่างเปล่าก็จะมองเห็นของที่อยู่ด้านในซึ่งให้ความรู้สึกเหมือนกับพิพิธภัณฑ์ศิลปะของเหล่าของจิ๋วที่ศิลปินตั้งใจทำจนสามารถมองเห็นรายละเอียดต่าง ๆ ได้อย่างชัดเจน เมื่อมองเข้าไปจะรู้สึกราวกับถูกดึงเข้าไปสู่พื้นที่ที่ไม่มีจุดสิ้นสุด เพราะด้านในใช้เทคนิคการสะท้อนของกระจกอย่างชำนาญ จนแทบลืมไปเลยว่าจริง ๆ แล้วผลงานนั้นมีขนาดเล็กเพียงใด

ชวนมองโลกอีกมุมผ่านผลงานศิลปะร่วมสมัยของศิลปินชาวญี่ปุ่น Kenji Sugiyama

ผลงาน “I.I.M The Third Eye”

เมื่อปี ค.ศ. 2015 ก็เคยจัดนิทรรศการครั้งแรกที่ไทยมาแล้ว นี่ถือเป็นครั้งที่ 2 ที่ได้กลับมาจัดที่ไทยอีกครั้ง

ทั้งครั้งก่อนหน้านี้และครั้งนี้ ผมได้รับข้อเสนอจากผู้จัดการคนไทยที่รู้จักกันเลยทำให้มีโอกาสมาจัดนิทรรศการในต่างประเทศ ถือเป็นการจัดนิทรรศการในต่างประเทศหลังจากห่างหายไป 2 ปี ทั้งรู้สึกเบิกบานใจและประหม่าผสมปนเปกันครับ

นิทรรศการ “IIM – Inside the Head” ในครั้งนี้มีคอนเซ็ปต์อย่างไรบ้างคะ

ชื่อหัวข้อในครั้งนี้ ผมอยากจะสื่อสารไปยังผู้เข้าชมว่า “พิพิธภัณฑ์ศิลปะส่วนตัวของผมนั้น จะกลายเป็นพิพิธภัณฑ์ศิลปะส่วนตัวของผู้ที่เข้าชมด้วยเช่นกัน” ผลงานทุกชิ้นที่จัดแสดง ณ แกลเลอรีแห่งนี้มีความสัมพันธ์กับเรื่องราวของตัวผม ทั้งสิ่งที่อยู่ในหัวของผม ความทรงจำในอดีต ผลสร้างสรรค์มันออกมาด้วยความตั้งใจที่จะสร้างความสัมพันธ์ระหว่างโลกของผมกับทุกคนด้วยทางเชื่อมลับ ๆ ผ่านการ “ส่อง” เข้ามาในผลงาน ดังนั้นในชื่อไตเติ้ลผมจึงใส่คำว่า “สนิทสนม” (Intimate) ลงไปด้วยครับ

*IMM ย่อมาจาก Institute of Intimate Museums

ชวนมองโลกอีกมุมผ่านผลงานศิลปะร่วมสมัยของศิลปินชาวญี่ปุ่น Kenji Sugiyama

ผลงาน “I.I.M Outside”

แล้วผลงานชิ้นเอกอย่าง “I.I.M Outside” และ “I.I.M Inside” มีความเกี่ยวเนื่องกันไหมคะ

มีสิ่งที่เกี่ยวข้องกับ “ความทรงจำ” เยอะเลยครับ เช่นในผลงาน I.I.M Outside ซึ่งเป็นบรรยากาศของพิพิธภัณฑ์ศิลปะ ภาพที่ใช้ตกแต่งอยู่ในแกลเลอรีนั้น ทั้งหมดล้วนเป็นผลงานในอดีตของผมเองครับ และในผลงาน I.I.M Inside ก็เช่นกัน บรรยากาศภายในห้องสมุดนั้นจำลองมาจากภาพในหัวของผมเอง และหนังสือในชั้นหนังสือทุกเล่มก็มาจากใบปลิวนิทรรศการที่จัดในอดีต ผมได้นำมาใช้ในการประดิษฐ์เป็นหนังสือครับ หากค่อย ๆ มองไปที่หนังสือแต่ละเล่มก็จะดึงเอาความทรงจำในช่วงเวลานั้นกลับมาได้ “ในนิทรรศการนั้นมีสิ่งนี้สิ่งนั้นอยู่ด้วยนี่นา” อะไรแบบนี้น่ะครับ

สำหรับผมแล้วผลงานทั้งหมดนั้นคือ “ที่สำรองข้อมูลความทรงจำ” ครับ ผมนำเอาความทรงจำของตัวเองมาใส่ลงในผลงาน ทำให้ผมคิดว่าผมกำลังสร้าง “ศิลปะเพื่อตัวเอง” อยู่

ชวนมองโลกอีกมุมผ่านผลงานศิลปะร่วมสมัยของศิลปินชาวญี่ปุ่น Kenji Sugiyama

ผลงาน “I.I.M Inside”

มีต้นแบบของบุคคลที่ปรากฎเป็นฟิกเกอร์ในซีรีส์ I.I.M Inside ไหมคะ

นั่นคือผมในตอนเด็กและลูกชายครับ ครั้งล่าสุดผมบอกลูกชายว่าให้โพสท์ท่าเท่ ๆ หน่อย ก่อนจะถ่ายภาพเขามา แล้วก็ปั้นดินเรซิ่นไปมองภาพนั้นไป ลูกชายผมชอบการ์ตูนอเมริกัน มีผลงานบางชิ้นที่มีหน้ากากที่ตัวเขาปั้นเองด้วยนะครับ

ได้ยินมาว่าในนิทรรศการครั้งนี้มีการสร้างผลงานชิ้นใหม่ขึ้นมาด้วย

ใช่แล้วครับ “Mind Palace” ผลงานที่มีรูปร่างเหมือนศีรษะของคน สร้างขึ้นด้วยภาพของ “ชั้นหนังสือแห่งความทรงจำ” ที่อยู่ในหัวของผมครับ หนังสือที่อยู่ในผลงานนี้ก็นำมาจากนิทรรศการในอดีตเช่นเดียวกัน ถือเป็นผลงานใหม่ที่จัดอยู่ในซีรีส์เดียวกับ I.I.M Inside

ผมวาดวอลเปเปอร์ลงบนกระดาษญี่ปุ่น เมื่อคุณมองเข้าไปจะรู้สึกว่าโลกในนั้นกว้างใหญ่ขึ้นราวกับมองผ่านกล้องคาไลโดสโคปเลยครับ และเหตุผลที่ผมจำกัดกรอบการมองให้มีขนาดเล็กเพื่อส่องเข้าไปในนั้นก็เพราะว่าผมอยากให้ทุกคนค่อย ๆ ลองดื่มด่ำกับมันไปทีละคน ชื่นชมและเพลิดเพลินไปกับพื้นที่แต่ละส่วนได้อย่างทั่วถึง และหากคุณสามารถเพลิดเพลินไปกับมันสักครั้งด้วยตัวเอง โดยไม่ผ่านภาพถ่ายหรือวิดีโอ ผมจะดีใจมากเลยล่ะครับ

ชวนมองโลกอีกมุมผ่านผลงานศิลปะร่วมสมัยของศิลปินชาวญี่ปุ่น Kenji Sugiyama

ผลงาน “Mind Palace”


การตอบสนองของผู้ชมงานคือขุมพลังที่ใหญ่ที่สุดสำหรับผม


ช่วยเล่าถึงเบื้องหลังของผลงานในปัจจุบันให้ฟังหน่อยค่ะ

จริง ๆ ผมเริ่มจากสีน้ำมันก่อนครับ แต่ว่าหลังจากที่ผมจบการศึกษาที่มหาวิทยาลัยใหม่ ๆ ผมรู้สึกว่า “ภาพวาดไม่ใช่สิ่งที่ดึงดูดผมได้” ก็เลยหันไปทำเกี่ยวกับภาพสามมิติแทน ในช่วงแรกจะยังไม่ใช่ผลงานอย่างปัจจุบันนี้ จะเป็นผลงานสเกลใหญ่ แต่ก็รู้สึกคาใจมาโดยตลอด รู้สึกว่านี่ไม่ใช่สิ่งที่เราอยากทำ และในตอนที่ผมอาศัยอยู่แคนาดา ในขณะที่กำลังกังวลว่าจะเลือกเดินไปในทางทิศทางไหน ก็นึกถึงตัวเองในตอนประถมที่ตั้งใจต่อโมเดลพลาสติกหรือชอบทำงานประดิษฐ์ที่มีรายละเอียดเยอะ ๆ ขึ้นมา หลังจากนั้นก็ใช้เวลาครึ่งปีในการปรับแต่งคอนเซ็ปต์จนถึงปลายปี ค.ศ.1998 ผลงานที่ใช้กล่องสปาเก็ตตี้ก็ได้ถือกำเนิดขึ้นมา และตั้งแต่ตอนนั้นจนมาถึงปัจจุบันนี้ รากฐานของคอนเซ็ปต์ดังกล่าวแทบจะไม่แปรเปลี่ยนไปเลยครับ

ผลงาน “I.I.M Commercial Package” จากกล่องสปาเก็ตตี้

แล้วปกติจะได้ไอเดียในการสร้างสรรค์ผลงานจากไหนคะ

การรับรู้ในชีวิตประจำวันจะช่วยบอกใบ้ให้เองครับ อย่างตอนใช้กล่องสปาเก็ตตี้ก็เช่นกัน สำหรับชีวิตประจำวันที่แคนาดา คนเขามักรับประทานสปาเก็ตตี้กัน ผมนั่งเหม่อมองกล่องที่ว่างอยู่นั้นแล้วผมก็รู้สึกขึ้นมาว่าหน้าต่างฟิล์มของกล่องนั้นทำให้เห็นความหนาของเส้นสปาเก็ตตี้ พอลองมองเข้าไปแล้วเหมือนกับว่าหน้าต่างนั้นมีแสงสาดส่องเข้ามาพอดี เลยเป็นแรงบันดาลใจทำให้คิดได้ว่า “สวยราวกับตึกเลยน้า… จริงสิ ทำแกลเลอรีในนี้ดีกว่า!”

และสำหรับผม โดยพื้นฐานแล้ว “สิ่งที่ตัวเองอยากเห็น” หรือ “สิ่งที่น่าจะทำให้ลูกค้าพึงพอใจ” ถือเป็นส่วนหนึ่งของจุดกำเนิดในการสร้างภาพลักษณ์ของงานครับ

การแพร่ระบาดของโควิด-19 มีผลต่อการสร้างผลงานหรือวิธีการคิดไหมคะ

ช่วงที่มีการระบาด เทศกาลศิลปะที่จัดขึ้นในต่างประเทศถูกระงับทั้งหมด ภายในประเทศญี่ปุ่นเองก็ถูกจำกัด พูดตรง ๆ ก็มีอุปสรรคหลาย ๆ อย่างเลยครับ ผลงานของผมเองนั้นเป็นศิลปะที่ต้องมีการใช้ประสาทสัมผัสหลาย ๆ ด้านในการชม ซึ่งไม่ว่าจะอย่างไร เทศกาลศิลปะในรูปแบบออนไลน์ก็ไม่สามารถถ่ายทอดออกไปได้น่ะครับ การตอบสนองของผู้ชมงานคือขุมพลังที่ใหญ่ที่สุดสำหรับผม เพราะฉะนั้นการรักษาแรงบันดาลใจเอาไว้เป็นเรื่องที่ยากมากครับ

ผมได้รับคำขอในการผลิตผลงานอย่างต่อเนื่องจากแกลเลอรีทางยุโรป ผมจึงสร้างผลงานขึ้นมาจากนั้นก็ส่งไป ทำอย่างนี้วนไปวนมาในระยะเวลาสองปีที่ผ่านมา ราวกับตัวผมเป็นเครื่องจักรในการผลิตอย่างไรอย่างนั้น ทำให้รู้สึกว่างเปล่าอย่างไม่มีที่สิ้นสุดเลยล่ะครับ

ในทางกลับกันก็ถือเป็นการเปลี่ยนแปลงเชิงบวกด้วยเช่นกัน ผมได้รับแนวคิดในการผลิตจากสถานที่ที่ใกล้ตัวทดแทนการออกไปข้างนอก ภรรยาของผมเองก็เป็นศิลปินเช่นกัน เราสองคนได้จัดนิทรรศการที่มีผลงานสร้างขึ้นจากมุมมองของสุนัขที่รักซึ่งเป็นสายพันธุ์เฟรนช์ บลูด็อก ภายใต้หัวข้อ “สิ่งที่สุนัขของเราพูด” เป็นนิทรรศการที่แตกต่างไปจากเดิมโดยสิ้นเชิง แน่นอนว่าเราได้รับเสียงตอบรับอย่างน่าดีใจจากคนรักสัตว์ว่าเป็นนิทรรศการที่สนุก เป็นความรู้สึกแปลกใหม่สำหรับพวกเรามากครับ เพราะมีการแพร่ระบาดของโควิด-19 ไอเดียนี้ก็เลยเกิดขึ้นมา ทำให้ขยายขอบเขตความเป็นไปได้ให้กว้างขึ้นในอนาคตด้วยครับ

วางแผนในอนาคตไว้อย่างไรบ้าง

ผมอยากกลับมาทยอยเปิดนิทรรศการอีกครั้ง ทั้งในประเทศญี่ปุ่นและต่างประเทศครับ ส่วนอีกเรื่องก็คือเรื่องผลงานจากมุมมองของสุนัขที่ผมเล่าไปเมื่อสักครู่ ผมกำลังวางแผนขยายขนาดนิทรรศการให้ใหญ่ขึ้นอีกสักหน่อยครับ เมื่อผ่านพ้นโควิด-19 มาได้ ทำให้ผมได้มีโอกาสกลับมาเจอลูกค้าแบบไม่ต้องติดต่อกันผ่านทางออนไลน์ได้อีกครั้ง ดีใจมากจริง ๆ ครับ และเพื่อให้หลาย ๆ คนได้เพลิดเพลินกับงาน ผมจะพยายามสร้างสรรค์ผลงานที่มีเนื้อเรื่องสนุก ๆ ครับ

คุณเคนจิ สุกิยามะ และภรรยา


รีวิวฉบับสั้นโดยดาโกะ: งานที่มองผ่านภาพถ่ายแล้วอาจจะดูเป็นงานธรรมดา ๆ แต่ถ้าได้สัมผัสด้วยตาตัวเองแล้วจะรู้ว่าน่าสนใจ น่าตื่นเต้น และทำให้คนดูอย่างเราสนุกไปกับการส่องมาก ๆ ในโลกใบเล็กที่เรามองเข้าไป สิ่งที่เราได้มอง สิ่งที่เราได้เห็นผ่านชิ้นงานของคุณเคนจินั้น ช่วยให้ภาพจำในตอนที่ไปเดินเที่ยวตามพิพิธภัณฑ์ต่าง ๆ มันย้อนกลับมาด้วย ไม่ได้เห็นจากสิ่งที่เห็น แต่ได้เห็นจากความทรงจำ เป็นความรู้สึกแบบนี้ล่ะน้า


“IIM – Inside the Head” นิทรรศการเดี่ยวของ Kenji Sugiyama

ชวนมองโลกอีกมุมผ่านผลงานของศิลปินชาวญี่ปุ่น Kenji Sugiyama

ระยะเวลา: 11 มิถุนายน – 27 กรกฎาคม ค.ศ.2022
เวลา: 10.00 – 19.00 น.
วันหยุด: วันอาทิตย์ และ วันจันทร์
สถานที่: La Lanta Fine Art
2198/10-11 ถ.นราธิวาสพิมาน ซอย 22 ยูนิต บี ชั้น 3 กรุงเทพฯ 10120
(สามารถเดินทางได้โดยลง BTS สถานีช่องนนทรีย์ แล้วต่อด้วย BRT ลงที่สถานีถนนจันทร์ จากนั้นเดินต่ออีกราว 5 นาที)
เว็บไซต์: https://lalanta.com
Facebook: lalantafineart

ติดตามผลงานของคุณเคนจิ สุกิยามะ ได้ทาง
Website / Instagram / Facebook


อ่าน “มะม่วง – คนญี่ปุ่นผู้หลงรักเมืองไทยกับการสร้างสรรค์เพจญี่ปุ่นมั้ย?คลิก
PSYCHIC FEVER from EXILE TRIBE ศิลปินน้องใหม่ล่าสุดจาก LDH JAPAN กับอัลบั้มเดบิวต์ P.C.F.คลิก

views