Hana’s Miso Soup “เคล็ดลับของการมีชีวิตที่ดี”
ละคร ซีรีส์ หรือแม้กระทั่งแอนิเมชั่นจากประเทศญี่ปุ่นมีอิทธิพลอย่างมากต่อผู้รับชมในประเทศญี่ปุ่นเอง รวมถึงหลาย ๆ ประเทศทั่วโลก เพราะนอกจากผู้ชมจะได้รับความบันเทิงจากสิ่งที่เรารับชมแล้ว ยังสามารถเรียนรู้วิถีวัฒนธรรมจากสื่อบันเทิงเหล่านั้นได้อีกด้วย ครั้งนี้ ผู้เขียนจึงขอยกภาพยนตร์เรื่อง “Hana’s Miso Soup” หรือ “มิโซะซุปของฮานะจัง” มาเล่าถึงวัฒนธรรมอาหารอย่างมิโซะ อาหารญี่ปุ่นที่อยู่คู่กับคนญี่ปุ่นมาช้านานให้ทุกคนได้เรียนรู้ไปพร้อมกันค่ะ
ภาพยนตร์เรื่องนี้สร้างมาจากเรื่องจริงของครอบครัวหนึ่ง ที่คุณแม่รู้ตัวว่าเป็นโรคร้ายและจะมีชีวิตอยู่ต่อไปได้ไม่นาน และสิ่งเดียวที่เธอจะส่งมอบให้กับลูกสาวในเวลาที่เหลืออยู่คือการสอน “เคล็ดลับของการมีชีวิตที่ดี” ด้วยการสอนให้ลูกสาววัย 4 ขวบทำซุปมิโซะได้ด้วยตัวเองนั่นเอง
จากชื่อเรื่องก็พอจะทราบแล้วว่าน่าจะเกี่ยวกับวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่น อย่างเมนูซุปมิโซะ มิโซะทำมาจากการหมักถั่วเหลือง ข้าว หรือข้าวบาร์เลย์ อุดมด้วยคุณค่าทางโภชนาการ เป็นอาหารที่อยู่ในวัฒนธรรมการกินของคนญี่ปุ่นมาช้านาน เป็นอาหารที่มีอยู่แทบทุกมื้อในทุก ๆบ้าน
คุณแม่ของฮานะจังพูดไว้ว่า “ถ้าอยากกินอาหารดี ๆ ลูกก็ต้องทำอาหารให้ดี ใส่ใจลงไปในการทำ จะทำเป็นเล่นในขณะกินข้าวหรือทำอาหารไม่ได้นะ… และเมื่อหนูทำซุปมิโซะได้ หนูก็จะสามารถทำอาหารอื่น ๆ ได้อีกมายมาย”
ซุปมิโซะที่คุณแม่สอนฮานะจังจึงเป็นเสมือนตัวแทนจิตวิญญาณทั้งหมดในวันที่เธอจากไป เป็นเหมือนอาหารที่ชวนให้เราคิดถึงอาหารรสฝืมือแม่ อาหารของความรักที่เป็นสายใยผูกพันในครอบครัว เรียกได้ว่า ซุปมิโซะ เป็นอาหารพื้นฐานที่ขาดไม่ได้ตั้งแต่สมัยก่อนจนถึงปัจจุบันสำหรับชาวญี่ปุ่นเลยทีเดียว ถ้าเทียบกับซุปเมืองไทยเราก็น่าจะเป็นซุปไข่ หรือซุปเต้าหูหมูสับอย่างแน่นอนเลยค่ะ
ในปัจจุบัน ซุปมิโซะถูกทำเป็นแบบสำเร็จรูปวางจำหน่ายมากมายตามท้องตลาด เพื่อช่วยย่นระยะเวลาการทำอาหารสำหรับแม่บ้านที่ยังคงออกไปทำงานนอกบ้าน และในขณะที่มีมิโซะสำเร็จรูปวางจำหน่ายมากมายในท้องตลาด คนญี่ปุ่นหลายครอบครัวก็ยังคงเลือกที่จะทำมิโซะเอง ตามสูตรลับเฉพาะของแต่ละตระกูล เป็นวัฒนธรรมการทำอาหารที่เปรียบได้เหมือนมรดกที่ส่งมอบจากรุ่นสู่รุ่น
ด้วยวัฒนธรรมอาหารและความเชื่อของคนญี่ปุ่นที่ว่า “การรับประทานอาหารที่ดีคือกุญแจของการมีชีวิตที่ยืนยาว” ทำให้คนญี่ปุ่นติดอันดับคนที่มีอายุยืนที่สุดในโลก อ้างอิงจากผลวิจัยประโยชน์จากวัฒนธรรมอาหารของญี่ปุ่น รายงานวิจัยหลายฉบับ พบว่าการกินซุปมิโซะช่วยลดอัตราการเกิดมะเร็งในระบบย่อยอาหาร เนื่องจากการหมักของถั่วเหลืองและข้าวมีจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์มากมาย จึงมีผลช่วยทำให้ระบบย่อยอาหารสมดุล ดังนั้น ฉันจึงคิดว่ามันตรงกับประโยคที่ว่า “You are what you eat.” มาก ๆ ค่ะ
หากผู้อ่านได้มีโอกาสรับประทานอาหารญี่ปุ่นนอกบ้าน อยากให้ผู้อ่านได้ลองสังเกตส่วนประกอบในชุดอาหารญี่ปุ่นว่ามีซุปมิโซะอยู่ด้วยหรือไม่ดูค่ะ เพราะทางผู้เขียนค่อนข้างมั่นใจมากว่าอาหารในแต่ละชุดของญี่ปุ่นนั้น จะต้องมีส่วนประกอบของซุปนี้อยู่ด้วยอย่างแน่นอน!
สุดท้ายนี้ ขอนำเสนอแนวคิดของญี่ปุ่นที่ว่า “อี้โทะโคะโดริ” (いいとこ取り) หมายถึง “การเปิดรับสิ่งดี ๆ จากจากต่างวัฒนธรรมหรือจากต่างชาติ และนำมาต่อยอดพัฒนาในแบบฉบับของตนเอง ซึ่งอาจกลายเป็นสิ่งใหม่ที่เพิ่มโอกาสให้ตนเองในอนาคต
เพราะฉะนั้นไม่ว่าจะวัฒนธรรมจากประเทศใดที่เราสามารถเรียนรู้ผ่านสื่อ ไม่ว่าจะด้วยวิธีการใด การสอดแทรกข้อมูลที่มีประโยชน์หรือให้โทษ ผู้รับสารอย่างเราก็ควรเลือกบริโภคสิ่งที่ตนเองเห็นว่าเป็นประโยชน์ ซึ่งคำนิยามที่ว่าดีและมีประโยชน์ของแต่ละคน อาจมีความหมายต่างกันไป เพราะฉะนั้นเสพสื่อและเลือกบนพื้นฐานของตัวเองที่คิดว่าดีต่อตนเอง เพื่อนำสิ่งเหล่านั้นมาสร้างและพัฒนาต่อยอดในอนาคต อาจเพิ่มโอกาสและรายได้ในอนาคตให้กับเราเองก็เป็นได้ค่ะ
“No Working After Hours! กับการส่งเสริมให้คนญี่ปุ่นลดการทำงานล่วงเวลา” คลิก
“ขนมชิโระ โนะวารุ ของร้านกาแฟโคเมดะ” คลิก
